اعتصاب غذاي دانشجويان جمهوري‌خواه چگونه شكل گرفت
«ماراتن مرگ» در دانشگاه يزد
پرواز صبح نوزدهم خردادماه تهران- يزد كه جعفر توفيقي وزير علوم، تحقيقات و فناوري نيز يكي از مسافران آن بود در حالي به زمين نشست كه چهارمين روز اعتصاب غذاي شماري از اعضاي «انجمن دانشجويان جمهوري‌خواه» دانشگاه يزد آغاز شده‌بود. با وجود اين، وزير علوم كه براي بازديد از چند طرح دانشگاهي به استان يزد سفر كرده‌بود در جمع اين دانشجويان حاضر نشد. نمايندگان انجمن كه با اصرار توانسته‌بودند در حاشيه بازديد آقاي وزير از دانشگاه يزد با او ملاقات كنند از او تنها شنيدند كه «با اعتصاب غذا موافق نيست و به همين علت در جمع آنان حاضر نخواهدشد»، هر چند كه در عين حال به آنان گفت در خواست‌هاي خود را به صورت مكتوب ارائه كنند تا او در جلسات مشتركي كه عصر همان روز با مسوولان دانشگاه خواهدداشت آن را بررسي كند. به اين ترتيب وزير علوم دولت خاتمي در حالي به ديدار يك روزه خود از «طرح هاي دانشگاهي» يزد پايان داد كه دانشجويان جمهوري خواه پنجمين روز اعتصاب غذاي خود را آغاز كردند.
*آغاز ماجرا
حكايت حركت جديد اعتراض دانشجويان از آنجا آغاز شده بود كه انجمن دانشجويان جمهوري‌خواه با انتشار اطلاعيه‌اي اعلام كرد پنج عضو شوراي مركزي آن، در اعتراض به عملكرد هيات نظارت دانشگاه و «زير پا گذاشتن توافقات گذشته» توسط اين هيات دست به اعتصاب غذا خواهندزد. با اين حال گرچه اين حركت اعتراضي دانشجويان جمهوري‌خواه در سايت‌هاي اينترنتي و بسیاری از رسانه‌ها بازتاب قابل توجهي داشت اما با واكنش و پاسخي از سوي مسئولان دانشگاه يزد و وزارت علوم مواجه نشد.
با آن كه مسوولان دانشگاه و وزارت علوم ترجيح دادند تا وارد موضوع اعتصاب غذاي دانشجويان نشوند و به موضع‌گيري در قبال آن نپردازند اما در عوض اطلاعيه انجمن دانشجويان جمهوري‌خواه حكايت از آن داشت كه دانشجويان اعتصاب غذا كننده از سوي برخي اشخاص به صورت تلفني تهديد شده‌اند.
سكوت مسئولان دانشگاه يزد در قبال اعتصاب غذاي دانشجويان ديري نپاييد، چنان كه به گفته دانشجويان اعتصاب كننده، «نظام الدين مكيان» رييس دانشگاه يزد در دومين روز اين حركت اعتراضي در پاسخ به پرسشهاي برخي از مقامات استانداري يزد، اعتصاب غذاي دانشجويان را «غير جدي» و «ساختگي» توصيف كرده بود. به اين ترتيب موضع‌گيري رييس دانشگاه يزد باعث شد تا دانشجويان از استانداري يزد بخواهند براي تعيين صدق مدعاي آنها يك پزشك معتمد به معاينه آنها اقدام كند.
پنجمين روز اعتصاب غذاي دانشجويان جمهوري‌خواه در حالي آغاز شد كه يك روز پيش از آن دو نفر از آنها به علت ضعف جسماني با استمداد از مركز فوريتهاي پزشكي يزد راهي بيمارستان شده‌بودند. اگر چه سكوت دانشگاه و وزارت علوم حكايت از آن داشت كه اعتصاب غذاي دانشجويان با پاسخ و واكنش مثبتي از سوي مسوولان دانشگاه و وزارت مواجه نخواهدشد اما اطلاعيه‌ها و بيانيه‌هاي انجمن نشانه‌اي از آن بود كه آنان در تداوم اعتصاب غذا و تحقق مطالبات خود جدي هستند. چه آنكه در سومين روز اين حركت اعتراضي، تعداد دانشجويان اعتصاب غذا كننده به هفت نفر افزايش يافته‌بود.
*ابراز نگراني فعالان دانشجويي نسبت به وضعيت دانشجويان اعتصاب كننده
ادامه اين حركت اعتراضي اما نگرانيهايي را در خصوص وضعيت سلامت جسماني دانشجويان در ميان برخي از فعالان سياسي و دانشجويي برانگيخت بطوريكه اعضاي دفتر تحكيم وحدت و شماري از انجمنهاي اسلامي دانشگاهها در تماس با اين دانشجويان از آنان خواستند تا به اعتصاب غذاي خود پايان دهند. در همين حال حجت‌الاسلام حسين انصاري‌راد رييس كميسيون اصل 90 مجلس ششم نيز كه سابقه روشني در دفاع از حقوق بشر داشت صبح پنجمين روز اعتصاب غذاي دانشجويان در جمع آنان حاضر شد و به دلجويي از آنان پرداخت. او پس از شنيدن سخنان دانشجويان اعتصاب كننده، خواسته‌هاي آنان را قانوني دانست و در مصاحبه با برخي از خبرگزاريها از مسوولان دانشگاه و وزارت علوم خواست تا براي جلوگيري از پيچيده‌تر شدن موضوع وارد عمل شوند و به درخواستهاي دانشجويان رسيدگي كنند. با وجود اين، اما روز پنجم اعتصاب غذاي دانشجويان جمهوري‌خواه ادامه يافت و با حادثه ديگري نيز همراه شد تا اين حركت اعتراضي آنان بيش از گذشته در رسانه‌ها مطرح شود.
انجمن دانشجويان جمهوري‌خواه كه با گذشت روزهاي نخست اعتصاب غذاي پنج عضو شوراي مركزي آن همچنان با سكوت مسئولان دانشگاه مواجه شده‌بود، پس از كسب اطلاع از عزيمت وزير علوم به شهر يزد بر آن شد تا موضوع را با او در ميان بگذارد.
دانشجويان ادوار مجموعه نيز كه نگراني آنان از وضعيت سلامت دانشجويان اعتصاب كننده روز به روز افزايش مي‌يافت بر آن شدند تا با مداخله و رايزني چاره‌اي براي ختم ماجرا بيابند. از همين رو آنان از محمدرضا رحيمي‌راد عضو سابق انجمن خواستند تا به نمايندگي از ادوار انجمن نزد آنان رود و ضمن دلجويي از ايشان به پايان اعتصاب غذاي آنها كمك كند. با وجود اين، رحيمي‌راد اگرچه توانسته‌بود خود را به ساختمان مركزي دانشگاه برساند تا در اثناي بازديد وزير از دانشگاه با او ملاقات كند و او را در جريان اعتصاب غذاي دانشجويان بگذارد اما با دخالت رييس دانشگاه، هرگز موفق به ملاقات وزير علوم نشد.
صبح روز بعد اما هنگامي كه رحيمي‌راد قصد ورود به دانشگاه داشت با ممانعت نگهبان دانشگاه مواجه شد، بطوريكه انجمن دانشجويان جمهوري‌خواه با صدور اطلاعيه‌اي مدعي شد او توسط نگهبان با نانچكو تهديد و مضروب شده‌است. اما ماجرا به همين جا ختم نشد. چرا كه ساعاتي بعد رحيمي‌راد بلافاصله پس از خروج از دانشگاه توسط لباس شخصي‌هايي كه بعدها معلوم شد از حفاظت اطلاعات ناجا بوده‌اند بازداشت شد. انعكاس خبر بازداشت اين فعال دانشجويي كه از دو سال پيش در دانشگاه ديگري ادامه تحصيل خود را مي‌گذراند اعتصاب غذاي دانشجويان را بيشتر در رسانه‌ها مطرح ساخت. انجمن دانشجويان جمهوري‌خواه در همان روز با صدور اطلاعيه‌اي از بازداشت عضو ادوار خود خبر داد اما در عين حال از هويت افرادي كه او را بازداشت كرده‌بودند ابراز بي اطلاعي كرد. بازداشت رحيمي‌راد كه يك روز بعد به زندان مركزي يزد منتقل شد، دانشجويان اعتصاب كننده را در برابر شرايط روحي دشواري قرار داده‌بود. اين بازداشت كه با پي گيري و شكايت مسئولان دانشگاه يزد انجام شده‌بود، دانشجويان اعتصاب كننده را بيشتر در كانون توجه قرار داد بطوريكه دفتر تحكيم وحدت و انجمنهاي اسلامي با انتشار اطلاعيه‌هاي جداگانه‌اي ضمن ابراز نگراني از وضعيت سلامت دانشجويان اعتصاب‌كننده مجدداً از آنان خواستند به اعتصاب غذاي خود پايان دهند. به اين ترتيب شماري از فعالان دانشجويي به نمايندگي از دفتر تحكيم وحدت و انجمن هاي اسلامي دانشجويان بر آن شدند تا راهي يزد شوند و به اعتصاب غذاي دانشجويان پايان دهند. چه آن كه در اين ميان، تداوم بازداشت عضو ادوار انجمن نيز نگرانيهايي را در ميان فعالان دانشجويي برانگيخته‌بود. با اين حال دانشجويان جمهوري‌خواه كه حالا ديگر وضعيت سلامت جسماني چندان مطلوبي نداشتند ششمين روز اعتصاب غذاي خود را نيز آغاز كردند. واقعيت آن بود كه بازداشت عضو ادوار انجمن و انتقال او به زندان يزد علاوه بر وضعيت جسماني نگران كننده دانشجويان، آنان را در وضعيت نگراني نيز قرار داده بود. بعد از ظهر اين روز با به وخامت گراييدن حال شماري از دانشجويان، از اورژانس يزد كمك خواسته‌شد اما اورژانس يزد در نهايت به آنان گفت كه دانشگاه يزد از آنان خواسته‌است تا از اعزام آمبولانس براي دانشجويان اعتصاب كننده خودداري كنند. البته اين موضوع ادعايي است كه در اطلاعيه‌هاي انجمن به آن اشاره شده‌است؛ ادعايي كه در عين حال هيچگاه از سوي دانشگاه يزد تكذيب نشد. به اين ترتيب دانشجويان اعتصاب كننده با كمك ديگر دانشجويان و بدون حضور آمبولانس به مركز اورژانس يزد انتقال يافتند تا صبح روز بعد، هفتمين روز اعتصاب غذاي خود را كه در نامه‌اي به سيدمحمد خاتمي رييس جمهوري، از آن با عنوان «ماراتن مرگ» ياد كردند آغاز كنند.
اعتراض شديد جريانهاي دانشجويي به دانشگاه يزد و وزارت علوم
هفتمين روز اعتصاب غذاي دانشجويان اما با عزيمت شماري از اعضاي شوراي مركزي انجمن اسلامي دانشگاه شيراز به يزد مصادف شد كه به نمايندگي از ساير انجمنها براي پايان اعتصاب غذاي آنان آمده بودند. حضور و اصرار فعالان دانشجويي باعث شد تا دانشجويان كه حالا ديگر وضعيت جسماني مطلوبي نداشتند به طور موقت به اعتصاب غذاي خود پايان دهند. دانشجويان در حالي به اعتصاب غذاي خود پايان دادند كه اين حركت اعتراضي آنها تا آخرين روز با هيچ پاسخي از سوي دانشگاه مواجه نشد. شايد از همين رو بود كه عبدالله مومني دبير تشكيلات دفتر تحكيم وحدت در گفتگو با ايلنا با اشاره به وضعيت دانشجويان اعتصاب كننده به انتقاد شديد از وزارت علوم پرداخت. انجمن دانشجويان جمهوري‌خواه هم در روزهاي پاياني اين اعتصاب در نامه سرگشاده‌اي خطاب به سيد محمدخاتمي رييس جمهوري به شدت رييس دانشگاه يزد و هيات نظارت اين دانشگاه را به باد انتقاد گرفت و از او خواست در صورتي كه امكان فعاليت اين تشكل وجود ندارد رسما انحلال آن اعلام شود. نامه دانشجويان به رييس جمهور خاتمي اگر چه تا امروز پاسخي دريافت نكرد اما در عوض 9 عضو اين انجمن كه به نحوي در اعتصاب غذا شركت داشتند، پنجم تيرماه به كميته انضباطي دانشگاه احضار شدند تا در خصوص اتهاماتي كه در همين زمينه به آنان وارد شده‌بود محاكمه شوند. عضو ادوار انجمن نيز كه با قرار وثيقه يكصد ميليون ريالي از زندان آزاد شده‌است اين روزها زمان برگزاري دادگاه خود را انتظار مي‌كشد تا به اين ترتيب نام انجمن دانشجويان جمهوري‌خواه به عنوان آخرين تشكل دانشجويي كه در دولت اصلاح طلبان هزينه سنگيني پرداخته‌است در تاريخ دانشگاه يزد بماند.