|
شعري از پروين اعتصامي ای رنجبر
|
تا به كي جان كندن اندر آفتاب اي رنجبر ريختن از بهر نان از چهره آب اي رنجبر
زين همه خواري كه بيني زآفتاب و خاك و باد چيست مزدت جز نكوهش يا عتاب اي رنجبر
از حقوق پايمال خويشتن كن پرسشي چند ميترسي ز هر خان و جناب اي رنجبر
جمله آنان را كه چون زالو مكندت خون بريز وندران خون دست و پايي كن خضاب اي رنجبر
ديو آز و خودپرستي را بگير و حبس كن تا شود چهر حقيقت بيحجاب اي رنجبر
حاكم شرعي كه بهر رشوه فتوي ميدهد كه دهد عرض فقيران را جواب اي رنجبر
آن كه خود را پاك ميداند ز هر آلودگي ميكند مردارخواري چون غراب اي رنجبر
گر كه اطفال تو بيشامند شبها باك نيست خواجه تيهو ميكند هر شب كباب اي رنجبر
گر چراغت را نبخشيده است گردون روشني غم مخور, ميتابد امشب ماهتاب اي رنجبر
در خور دانش اميرانند و فرزندانشان تو چه خواهي فهم كردن از كتاب اي رنجبر
مردم آنانند كز حكم و سياست آگهند كارگر كارش غم است و اضطراب اي رنجبر
هر كه پوشد جامه نيكو, بزرگ و لايق اوست رو تو صدها وصله داري بر لباب اي رنجبر
جامهات شوخ است و رويت تيرهرنگ از گرد و خاك از تو ميبايست كردن اجتناب اي رنجبر
هر چه بنويسد حكام اندرين محضر رواست كس نخواهد خواستن زيشان حساب اي رنجبر
|
در آن سرا که زن نیست
بیادشصت و سومین سالروز خاموشی اختر چرخ ادب پروین اعتصامی فرزانه ابراهیم زاده پروین اعتصامی شاعر در 25 اسفند 1285 شمسی در تبریز بدنیا آمد. پدرش یوسف اعتصام الملک و مادرش اختر فتوحی بود. او درست در زمانی متولد شد که جبشی به نام مشروطه در ایران شکل گرفته بود و تمام ارکان جامعه و از جمله ادبیات را تحت تاثیر خود قرار داده بود.اعتصام الملک پدر پروین خود از نویسندگان و ادبای مبارزان دوران مشروطه بود. به همین دلیل پروین از کودکی با مشروطه خواهان و چهره های فرهنگی دوران خود آشنا شد و ادبیات را در کنار پدر و استادانی چوت دهخدا و ملک الشعرای بهار آموخت.در دوران کودکی، زبان های فارسی و عربی را زیر نظر معلمین خصوصی در منزل و زبان انگلیسی را در مدرسه آمریکاییها فراگرفت.او نخستین اشعار را در سالهای نوجوانی و به هنگام تحصیل سرود. اشعار پروین اعتصامی بیشتر در قالب قطعات ادبی است که مضامین اجتماعی را در آن تصویر کشیده است که با دیده انتقادی آنها را به تصویر می کشید. پروین که در اوج دوران شعر مشروطه مشق
شعر را از شاعران به نام این سبک چون ملک الشعرا آموخت، نگاه نقادانه این سبک
را در شعر خود پدید آورد. به تشویق کسانی مانند ملک الشعرای بهار در سال 1315
دیوان خود را منتشر کرد . دیوان پروین ، شامل 248 قطعه شعر می باشد که 65
قطعه از آن به صورت مناظره می باشد، که به شیوه ای هنرمندانه به پند و اندرز
و شرح پریشانی مستمندان و انتقاد از عالمان بی عمل می باشد.مناظره میان گل و
گیاه ، نخ و سوزن ، سیر و پیاز ، مور و مار، دیگ و تاوه ، مست و هشیار
.....که با طنزی لطیف همراه است ، گویای اشاراتی است واضح و روشن که وی در آن
ها به ترسیم فساد و تزویر اجتماع زمان خود می پردازد. بنابراین شعر پروین از
برجسته ترین نمونه های شعر تعلیمی به حساب می آید. او با توجه به خصوصیت بارز
شعر مشروطه که بر مبنای اعتراض عمیق نسبت به ساختار بیمار قدرت و اجتماع
بیمار ایران معاصر بود، اشعار خود را می سرود. اگرچه در شعر پروین بی پروایی
میرزاده عشقی و تیزی قلم فرخی یزدی را نمی توان دید، اما جسارت او در به
تصویر کشیدن دردهای جامعه در کمتر شاعری در این دوران دیده می شود. این غزل بانوی شعر اجتماعی در در تاریخ 15 فروردین 1320 در اثر بیماری حصبه در تهران به سرای باقی شتافت.پیش از مرگ او این شعر را سرود: اینکه خاک سیهش بالین است Farzaneh742000@hotmail.com |