بيژن نيابتی
22 ارديبهشت 1384
تحليل راه ، بخش سوم !
در يادداشت هفته ديدگاه ، برداشت خودم را از " راه حل سوم " و مکانيزم آن بيان داشتم . در اينجا تلاش می کنم که آنرا باز کنم .
برای يک برخورد مسئولانه با موضوع پيش از هر چيز بايد که اين راه حل را در کادر شرايط منطقه ای و بين المللی تحليل کرد . هر تحليلی خارج از اين کادر بدرجاتی از عنصر واقعی تهی بوده و تنها بدرد بحثهای آکادميک صرف می خورد.
اينکه آمريکای جهانخوار دشمن اصلی خلقهای جهان است . اينکه چه در عراق و چه در افغانستان و چه در هر کجا که وارد شود ، نيروی اشغالگر است و متجاوز و نه آزاديبخش . اينکه به مثابه پايگاه سرمايه داری جهانی در مقابل اردوی کار قرار دارد و خلاصه اينکه در جايگاه رهبری " ضد انقلاب جهانی " در تقابل دائمی با جبهه انقلاب در هر کجای جهان قرار دارد و ...... واقعيتی است که بايد همه جا گفت و تبليغ کرد ، همانگونه که من خود گفته و نوشته و تبليغ کرده و باز هم خواهم کرد .
تا اينجای کار اين رسالت روشنفکر خالی است . ديدن دردهای اجتماعی و بيان آنها ، نه بيشتر ! مرز انقلابی گری غير رمانتيک از آنجايی می گذرد که دغدغه " روشنفکر انقلابی " ديگر نه بيان درد که جستجوی درمان می شود . اينجاست که ديگر نه به تفسير جهان که به تغيير آن بايد کمر بست .
سياست از همين جا آغاز می شود .
اينجا ديگر " بورژوازی بد است ، پرولتاريا خوب است " کفايت نمی کند ! و گرنه در برخورد با واقعيتهای سرسخت اجتماعی انچنان
سرخورده می شوی که پرولتاريا را رها کرده و خود در چشم بهمزدنی وارد صف بورژوازی می شوی !
بگذريم ... غول بی شاخ و دمی که از قضا بزرگترين قدرت نظامی جهان هم هست ، با يک طرح و نقشه و ساز و برگ و سرمايه آمده کنار مرزهای شما نشسته و تصميم دارد رژيمی را که شما يک ربع قرن زور زده ايد تا کنارش بزنيد و بهر دليل نتوانسته ايد ، عوض کند . برای شما هم تره خورد نمی کند . شما که جای خود داريد ، پارلمان جهانی خود ساخته موسوم به سازمان ملل متحد و اتحاديه اروپا و شورای امنيت و چه و چه و کذا و کذا را نيز اصلا قاطی آدم حساب نمی کند . به هيچ اصل و قاعده و قانونی هم ملتزم نيست. با هر کس هم تا آنجا می رود که در راستای منافعش باشد. حالا يا شما می رويد و مثل فسيلهای خارج کشوری هوادار اصحاب کهف ، می نشينيد در مثلا يک اتاقک پالتاک و برای امپرياليسم جهانخوار و بورژوازی غارتگر شاخ و شانه می کشيد و يا ....
و يا اگر قصد مداخله فعال در پروسه تغيير در ايران را داريد که داريد ، ديگر مجبوريد با اين غول بی شاخ و دم ، تنظيم رابطه کنيد . اين شما نيستيد که آمريکای جهانخوار را آورده ايد ! همانطوريکه ديروز هم اين شما نبوديد که خمينی را آورديد . هنر آنروز شما همين بود که ميز " انتقال مسالمت آميز قدرت " را در روزهای 21 و 22 بهمن با ورود عنصر مسلحانه بر هم بزنيد و تا آنجايی که قد و قواره تان اجازه می داد ، مهر قيام مسلحانه را بر گوشه ای از ساخت و پاخت تاريخی ارتجاع و استعمار بزنيد و تبعات آنرا نيز از فردای قيام بپردازيد . هنر امروز تان هم همين است و لاغير !
گفته بودم که مکانيزم واقعی " راه حل سوم " را من در تسليح دوباره " ارتش آزاديبخش ملی " و حرکت آن به قصد سرنگونی رژيم " جمهوری اسلامی " می بينم .
اين حرکت تا نقطه شکستن تعادل قوا ميان نيروهای منظم تحت فرمان " ارتش آزاديبخش ملی " و نيروهای منظم نظامی تحت الامرولايت فقيه و بويژه تسلط بلاشرط نيروی هوايی رژيم بر صحنه نبرد ، بدون پوشش هوايی متقابل ، امکان پذير که نيست ، ديوانگی محض است . اين پوشش هوايی ضروری را هم مسلما دولت کوبا ! نمی تواند در اختيار ارتش آزاديبخش بگذارد . بلکه اگر قرار بر حرکت ارتش آزاديبخش باشد ، بديهی است که می بايستی اين حمايت هوايی توسط آمريکايی ها تامين گردد. عين همين داستان در رابطه با دولت سابق عراق نيز صدق می کرد .
باز هم تکرار می کنم اين پوشش هوايی فقط و فقط تا نقطه شکستن " تعادل قوا " و فقط و فقط با هدف خنثی کردن نيروی هوايی رژيم و فقط و فقط متوجه نيروهای نظامی رژيم بايد باشد و نه به مانند خزعبلاتی که در واکنش عناصر تازه کار وزارت اطلاعات رژيم بدنام و وحشتزده آخوندی نسبت به مقاله " راه حل سوم " امده بود ، مردم عادی را شامل شود . آيا ابلهانه تر از اين می شد که تحليل کرد ؟
اين مقوله ضرورت پوشش هوايی همان بود که يکبار در عمليات " فروغ جاويدان " تجربه شد . تعادل قوا در کرمانشاه می شکست . اگر که نيروهای ارتش آزاديبخش پوشش هوايی عراق را در گذشتن از گردنه حسن آباد و نه در شهرها در اختيار می داشتند که نداشتند !
در تحليل نهايی ، جدای از اشتباه محاسبه فاحش تاکتيکی رهبری مجاهدين در استفاده صرف از جاده برای پيشرفت به عمق و مقوله زرهی نبودن ارتش ازاديبخش ، با اينحال به تاکيد بايد گفت که اين نيروهای زرهی ارتش و سپاه نبودند که در فاصله دو گردنه حسن آباد و چارزبر و علی رغم تفاوت فاحش عدديشان با رزمندگان ارتش پياده مجاهدين ، توانستند که راه آنان را ببندند . بلکه اين تنها برتری بی چون و چرای نيروی هوايی و هوا نيروز ارتش تحت امر خمينی بود که رژيم او را از خطر بلافصل سرنگونی رهانيد و لا غير .
امروز هم غير از اين نيست . اگر کسی فکر می کند که در دنيايی که هيچ چيز بجز تفوق هوايی سرنوشت ميدان نبرد را تعيين نمی کند ، می توان خط جنگ منظم را بدون پوشش هوايی پيش برد ، يا بکلی
از مرحله پرت است و يا می خواهد که خط سياسی مشخصی را در جهت حفظ نظام مقدس در ام القراء جا بياندازد !
يک لحظه تصورش را بکنيد که همين پرچمدار آزادی و حقوق بشر ! فاقد قدرت هوايی در عراق بود . آنوقت می شد ديد که آيا مزد بگيران ارتش قدر قدرتش می توانستند يکروز هم در عراق دوام بياورند ؟
پس مسئله اساسی نفس ضرورت بی چون و چرای پوشش هوايی نيست ، آنچه که مهم است بهای بدست آوردن آن است !
بنابراين اگر کسی بواقع خواهان سرنگونی تام و تمام رژيم ايران برباد ده " جمهوری اسلامی " و حفظ استقلال و تماميت ارضی ايران و جلوگيری از بروز يک جنگ داخلی و حمام خون در عين مخالفت قاطعانه با تهاجم نظامی آمريکا می باشد ، هيچ چاره ای جز سرمايه گذاری استراتژيک بر روی " راه حل سوم " نخواهد داشت . بديهی است که اينرا برای آنهايی می گويم که صورت مسدله يعنی تصميم قاطعانه آمريکا در رابطه با مقوله " تعويض رژيم " در ايران را پيشاپيش فهم کرده باشند و دنبال تئوريهای صد من يک غاز احتمال به توافق رسيدن جمهوری اسلامی با ايالات متحده و ساخت و پاخت در بالا نبوده باشند . چيزی که من قاطعانه بر امکان ناپذير بودن آن در هر شرايطی طی چهار سال گذشته و بدنبال آغاز تهاجمات نظامی آمريکا در منطقه ، همواره پای فشرده بودم .
مسدله مردم يا نقش توده ها !
هيچ انقلابی آگاهی منکر نقش تعيين کننده توده های مردم در پروسه انقلاب اجتماعی نمی تواند باشد . اصلا بدون پارامتر توده ها از همه چيز می توان سخن گفت الا انقلاب . با اين حال حرکت توده ها در بطن جامعه استبدادی بمثابه يک پديده مادی به مانند حرکت تمامی پديده های مادی ديگر بی ترديد خارج از کادر قوانين ديالکتيک نمی تواند که باشد .
ديالکتيک به معنی قانون عام حرکت ماده !
يعنی حرکتی که بر زمينه تضاد پايين و بالا شکل می گيرد ، در روند رو به بالای خود با گذار از مجموعه ای از تغييرات کمی و در جريان يک پروسه مداوم تاثيرات متقابل ، خود را مهيای ايجاد يک تغيير کيفی در جامعه می کند .
يکی از عناصر اين تاثير متقابل ، همين رابطه ديالکتيکی ميان امکان " حضور توده ها " و " عنصر سرکوب " است . يعنی به ميزانی که سرکوب و اختناق بيشتر باشد ، امکان حضور " عنصر اجتماعی" کمتر است . ضمن اينکه به همان ميزان زمينه " انفجار اجتماعی " بالا تر است. يعنی به همان ميزان " شرايط عينی" انقلاب آماده تر است.
به اين اعتبار در شرايطی که دستگاه سرکوب اجتماعی عمل می کند انتظار ورود " عنصر اجتماعی " به صحنه يک خود فريبی آشکار است . همين انتظار بيجا هم هست که روشنفکر جدا از توده را هم در واکنش به اين کم کاری ! توده ها در ياس و نا اميدی فرو می برد و گاه سخن از مسخ توده ها می کند و گاه وجود شرايط عينی انقلاب را به زير علامت سوآل می برد . نتيجه هر دو نيز يکی بيش نيست. پاسيويسم و انفعال و يا رها کردن مردم و پيوستن به حاکميت ! ياد آن اعلاميه پيکار سابق ! می افتم که در مقابل شکست تظاهراتشان در ايران اعلاميه داده بود که :
توده ها ، زهی بی شرمی ! ما آمديم ، ولی شما نيامديد !
در شرايط کنونی و با توجه به مجموعه شرايط داخلی و بين المللی ، تنها در نقطه شکسته شدن " تعادل قوا" بر عليه رژيم است که پارامتر تعيين کننده توده ها وارد معادله می شود . آنجايی که ابهت سرکوب می شکند و جارو شدن رژيم وارد باورشان می شود .
تا پيش از اين نقطه تکيه را فقط می بايست که بر " عنصر کيفی " گذاشت . در اين نقطه مردم بی ترديد متعلق به آن نيرويی خواهد بود که موفق به شکستن " تعادل قوا " شده است . هم پيش از تصاحب قهرآميز قدرت سياسی و هم بعد از آن و در پای صندوقهای رای . در همين نقطه هم هست که " جنس قدرت " آينده رقم می خورد .
بنابراين آنانی که در جای گرم و نرمشان ، فرمان انقلاب مردم را صادر و آنان را به خيابان دعوت می کنند و آنهايی هم که در خواب خوش " انقلاب مخملی" و " گذار مسالمت آميز " در ايران هستند ، اگر مامور نباشند و معذور در مودبانه ترين حالت خود، زياد می ترسند ، کم می دانند ، کمتر می فهمند ، پر می گويند و هيچ با مردم و انقلاب آشنا نيستند .
آيا ارتش آزاديبخش مشکل نيرويی نخواهد داشت ؟
بحث تفاوت کمی دو نيروی مسلح رژيم و ارتش آزاديبخش بحثی است جدی . با اينحال اين اختلاف نيرويی فقط تا همان نقطه شکستن " تعادل قوا " موضوعيت دارد و نه بيشتر . معضل اساسی ارتش آزاديبخش بعد از آن نقطه نه " تامين نيرو " که " سازماندهی نيرو " خواهد بود .
به اعتقاد من ارتش آزاديبخش هيچگاه در طول تاريخ حياتش با مشکل نيرويی جدی روبرو نبوده است . نه به اين دليل که مردم ايران شيفته و هوادار مجاهدين بوده اند . به اين دليل پايه ای که در جوامع استبدادی ، اعمال سرکوب عريان ، تنها به پاسيويسم اکثريت جامعه منجر نمی شود ، راديکاليسم گسترده اقليت همان جامعه را نيز دامن می زند . همين اقليت راديکال و انقلابی است که بشرط وجود يک مقاومت سازمانيافته ، ذخيره مداوم نيرويی مقاومت مذکور را تامين می کند . صرفنظر از اينکه اين نيرو نامش مجاهدين خلق باشد يا ايکس و ايگرگ ! همين اقليت راديکال و انقلابی هم بود که 18 تير 78 را خلق کرد . مشکل عمده مجاهدين در طی ساليان گذشته نه مشکل نيرويی که اساسا مشکل سياسی بوده است . زمين گير شدن ساليان ارتش آزاديبخش نه بخاطر آن بود که کسی به آن نمی پيوسته است . بخاطر آن بود که دولت سابق عراق ريسک ورود دوباره ارتش آزاديبخش به قصد سرنگونی رژيم " جمهوری اسلامی " را نمی توانست که بپذيرد . دادن پوشش هوايی ضروری به جای خود ! جدای از آنکه اصلا استراتژی مجاهدين در آن دوران می توانست جواب داشته باشد يا نه ! نيرويی که قصد سرنگونی يک نظام سرکوبگر را
دارد به شرط حل و فصل مسائل ضروری ارتباطی دچار مشکل نيرويی نخواهد بود. همين الان هم بخش پذيرش ارتش آزاديبخش کم داوطلب ندارد !
در پايان می خواهم که گريزی به صحرای کربلا بزنم ! نه برای گريه که برای تجربه ، تجاربی که همگی به بهای خون بدست آمده اند . خطاب به آنهايی که دوسال پيش مجاهدين را تمام شده می دانستند . آنها که در مقابل استدلال من که می گفتم " آن کس که در مبارزه حاضر به پرداخت هر بهايی باشد هرگز تمام نخواهد شد . شکست ممکن است بخورد ، ولی تمام نخواهد شد . " مرا متهم به خوش بينی زياده از حد می کردند. آنها که برايم از برج عاج رهبری اپوزيسيون ! پاسخ می نوشتند که " سازمان مجاهين بايد يک سازمان سياسی شود " ! انها که ديپلماسی حرفه ای و بسيار ضروری انان را دويدن بی حاصل در راهروهای پارلمانهای کشورهای غربی قلمداد می کردند و آنها که .....
بگويم : فرض کنيم " راه حل سوم " با همان مکانيزمی که من می گويم در تغيير و تحولات آينده دست بالا را پيدا کند. يعنی اينکه مجاهدين موفق شوند ضمن حفظ هژمونيشان ، يعنی بدون پذيرش همکاری با بورژوازی ضد انقلابی و ايضا تقسيم قدرت با آنان ، ارتش آزاديبخشی که تا دو سال پيش اساسا موجوديتش برای شمايان زير علامت سوال که چه عرض کنم ، بکلی تمام شده بود را دوباره مسلح کند و الی آخر .... صرفنظر از اينکه چه سناريويی در ايران پيش برده شود، تا همينجای کار يک انتقاد از خود کوچک در رابطه با عمق بينش و توان تحليل سياسيتان را ضروری نمی بينيد ؟ بهتر نمی بود که سه سال پيش در مقابل تاکتيک مجاهدين در رابطه با تشکيل جبهه همبستگی ملی ، پاسخ مثبت می داديد و بدين ترتيب آنان را بر خلاف ميلشان در مقابل عمل انجام شده قرار می داديد ؟ اگر کمی احساس مسئوليت داشتيد. خود قضاوت کنيد ، حالا در کجای صحنه سياسی ايران ايستاده ايد ؟ شمايی که مدعی برخورداری از " حزب سياسی " بوديد ، چه شد که در حاشيه تحولات پيچيده سياست ايران مانده ايد .
سازمان سياسی بودن يعنی اين !
سياست يعنی هنر استفاده از امکانات موجود !
پايان تحليل راه !