بنام خداوند جان و خرد
وزیر محترم بهداشت و درمان ، جناب آقای دکتر لنکرانی
با سلام و احترام
اینجانب دکتر حسام فیروزی که دوران دانشجوئی خود را در رشته پزشکی در دانشگاه شیراز گذرانده ام و نسبت به دانش بالای علمی شما در رشته پزشکی داخلی ایمان کامل دارم و اطمینان دارم که حاظر نیستید منافع ملی ما فدای نظرات شخصی شده و تحت تاثیر افکار و نظرات غیر علمی و ایدولوژیک قرار گیرد ،لازم دانستم در خصوص سخنان رئیس جمهور مبنی بر مخالفت شخص ایشان با کنترل جمعیت نکاتی را به حضرت عالی بعنوان بالاترین مقام بهداشتی کشور عرض نمایم .
در ابتدا جهت اطلاع رسانی به افکار عمومی تاریخچه ای از کنترل جمعیت را در ایران ارائه خواهم داد. هر چند شما نسبت به این امور اشراف کامل دارید .
در حدود سال 1330 سازماني به عنوان سازمان همكاري بهداشت بين المللي در ايران به وجود آمد كه جزئي از برنامه هاي بهداشتي آن ، بهداشت مادر و كودك بود. متعاقب آن در سال 1334 اداره بهداشت مادر و كودك در وزارت بهداري تاسيس شد. در كلينيكهاي مادر و كودك روشهاي پيشگيري از بارداري براي زنان توضيح داده مي شد. در سال 1335 قرصهاي خوراكي پيشگيري از بارداري و IUD وارد ايران شدند و اولين درمانگاه تنظيم خانواده در سال 1337 شروع بكار كرد.
در سال 1341 براي اولين بار برنامه جمعيتي در برنامه عمراني سوم ادغام و بدنبال آن مراكز بهداشت ايجاد شد. درسال 1343 مساله پيشگيري از بارداري مورد نظر مقامات مذهبی ( روحاني) قرار گرفت. در برنامه عمراني چهارم مراكز بهداشت، توسعه يافت و معاونت جمعيت و تنظيم خانواده در وزارت بهداري وقت به وجود آمد و اين امر سبب شد كه بيش از نيم ميليون زن در سنين باروري تحت پوشش برنامه قرار گيرند. از سال 1346 در كشور فعاليت نسبتاً چشمگيري درباره بهداشت و تنظيم خانواده آغاز شد و اعتباري براي آن در نظر گرفته شد. اصول اجرايي اين برنامه عبارت بود از :
1- آموزش عمومي مردم و گروههاي اختصاصي2- ايجاد كلينيكهاي بهداشتي و تنظيم خانواده3- انجام تحقيقها و مطالعه هايي در زمينههاي جمعيتي، پزشكي و اقتصادي4- ارزشيابي فعاليتهاي انجام شده
تاسيس 1884 كلينيك بهداشت و تنظيم خانواده در سراسر كشور يكي از موفقيتهاي اين برنامه بود. نحوه ارائه برنامه هاي بهداشت به خصوص مراقبتهاي بهداشتي از مادران و كودكان از سال 1341 تا 1357 در سه دوره شامل برنامه هاي عمراني سوم، چهارم و پنجم مطرح شد كه از خدمات بهداشتي در برنامه چهارم (از سال 1347 تا سال 1351) بهداشت و تنظيم خانواده بوده است. از اقدامهاي برنامه چهارم احداث درمانگاههاي روستايي و ارائه خدمات به صورت نيمه سياري توسط وزارت بهداري بود كه در برخي از آنها خدمات تنظيم خانواده توسط پزشك، ماما و متصدي بهداشت و تنظيم خانواده ارائه مي شد.
پس از انقلاب ، با برقراري سيستم مراقبتهاي بهداشتي اوليه (PHC) ، بهداشت مادر و كودك و تنظيم خانواده و تغذيه از اجزاي مهم اين سيستم شمرده شدند. در خرداد ماه 1358 اداره كل بهداشت خانواده در معاونت بهداشتي وزارت بهداشت به وجود آمد كه متولي تامين، حفظ و ارتقاء سطح سلامت خانواده با توجه به گروه هاي آسيب پذير جامعه بود.
در سال 1363 برنامه تنظيم خانواده در سيستم شبكه ادغام شد و با بررسي سرشماري جمعيت و رشد روزافزون آن، درسال 1367 پس از سخنان آيت ا… خامنه اي در مورد رشد شتابان جمعيت و اهميت تنظيم خانواده، سمينار ملي جمعيت و توسعه در مشهد برگزار شد كه حاصل آن برنامه ملي تنظيم خانواده با تائيد آیت ا... خميني بود. سپس روساي دانشگاههاي علوم پزشكي كشور ونمايندگانی از روحانیون در سال 1367 در يك سمينار مشترك، رشد عنان گسيخته جمعيت وعدم هماهنگي آن را با ابزار وعوامل توسعه اجتماعي واقتصادي كشور، مخرب و زيانبار دانسته و به دولت برنامه ريزي مدون ومنسجم وپرداختن به اجراي برنامه هاي تنظيم خانواده راپيشنهاد كردند.
متعاقب اين برنامه در خرداد 1367 دولت سياست تحديد مواليد را اعلام كرد. که در جلسه علني روز يكشنبه مورخ 26/2/1372 (مجلس شوراي اسلامي) تصويب و در تاريخ 2/3/1372 به تاييد شوراي نگهبان رسيد. این قانون تنظيم خانواده مشتمل بر 4 ماده و 2 تبصره میباشد.
در راستای این سیاست بخشی بنام اداره تنظیم خانواده در دفتر سلامت وزارت بهداشت تاسیس و شروع بکار نمود . این اداره متولی كاهش حاملگی های برنامهريزی نشده و پرخطر از ديدگاه تنظيم خانواده در راستای تعهدهای ملی (برنامه های توسعه) و بين المللی(ICPD) است.
برنامه های اداره تنظیم خانواده شامل آموزش و همچنین ارائه خدمات به گروههای هدف است که شامل زنان و مردان بالای 10 سال ساكن دركشور اعم از ايرانی وغير ايرانی ، مجرد، متاهل ودر حال ازدواج می باشد .
فعاییتهای آموزشی این اداره مشتمل بر :
1- آموزش های قبل از ازدواج كه برای دانش آموزان ، دانشجویان و سربازان ارائه می گردد
2- آموزشهای حين ازدواج كه برای زوجين در شرف ازدواج بطور اجباری آموزش داده میشود .
3- آموزش های بعد از ازدواج كه برای متاهلین و مجرد های متقاضی انجام میگردد .
همچنین ارائه خدمات نیز شامل :
1- مشاوره تنظيم خانواده
2- ارائه روشهای مدرن پيشگيری از بارداری مانند بستن لـوله در مردان و زنان، آی يو دی ،كاندوم، قرصهای خوراكی و آمپولهای تزريقی میباشد .
این سیاست باعث شد تا درحالحاضر16261خانه بهداشت با 24689 بهورز و 2365 مركزبهداشتی درمانی درسطح روستاو2238 مركز بهداشتی درمانی، 1155 پايگاه بهداشتی و 320 مركز وازكتومی درسطح شهر در حال ارايه خدمت تنظيم خانواده به صورت رايگان هستند. در اين راستا حدود57000رابط بهداشتی مسووليت پيگيری و آموزش زوجين در منزل را عهده دارند و خدمات پشتيبانی اين مراكز ارايه خدمت به عهده 40 مركز بهداشت استان، 300 مركز بهداشت شهرستان و 8 مركز آموزش وازكتومی است.
بررسی جمعيت و سلامت بر روی زنان همسردار 15–49 سال در سال 1379 نشان داد كه 9/55% از زنان روشهای مدرن پيشگيری از بارداری استفاده ميكنند بطوری كه 1/17% زنان روش بستن لوله زن، 7/2% روش بستن لوله مرد، 5/8% آی يو دی، 5/0% نورپلنت، 8/2% روش تزريقی، 4/18% قرص و 9/5% كاندوم را به عنوان روش پيشگيری از بارداری انتخاب كرده، مورد استفاده قرار دادهاند. اين بررسی همچنين نشان داد كه 5/75% از زنان اين خدمت را از بخش دولتی (مراكز ثابت و سيار) دريافت كردهاند.
جناب آقای وزیر تصور میکنم همه به یاد دارند موجی را که قبل از انقلاب جمله معروف "هر آنکس که دندان دهد نان دهد" در این مرز و بوم گسترانید و رشد جمعیتی بالای 5/3 درصد را به ارمغان آورد که دقیقا از بستر همین تفکر "که دشمن برای کاهش جمعیت مسلمانان از طریق کاهش تولد اقدام نموده " وحال پس از گذشت 30 سال از آن هنوز مردم ما تاوان همان تفکر غیر علمی و برخاسته از ایدولوژی را می پردازند و حتی از منظر کارشناسان 60 تا80 سال طول میکشد تا کشور از زیر بار چنین فشاری خارج گردد .
اگر چه معتقدم دشمن نه از طریق کاهش تولد بلکه از طریق کاهش تفکر است که میتواند بر ما غلبه یابد .
البته شاید چنین نگرشی به جمعیت در زمانهای ماقبل تاریخ جایز بوده ، چون اگر امروزه چنین منطقی عملی می بود کشورهایی همانند چین و هند ، جهان را به تصرف خود در آورده بودند .
حتما بحرانهای مختلفی را که از شیر خشک گرفته تا کلاسهای چند پایه در گذشته و بحران تحصیلات عالیه و بیکاری که هم اکنون گریبانگیر این ملت است را از یاد نبرده اید .
جناب آقای وزیر نمیدانم که این مسئله هم همانند انرژی اتمی جزو خط قرمزهای نظام بشمار میآید یا نه . چون مطمئنا آثار تخریبی آن کمتر از بمب اتم نخواهد بود .
براستی بر طبق کدام منطق ، کشوری که حدود 50% جمعیت آن زیر خط فقر ، 10 میلیون نفر بیکار ، 7 میلیون معتاد ، 35 هزار کشته در حوادث رانندگی ( مقام اول در جهان ) و هزاران معضل دیگر دارد، در صورتی که جمعیتش از 70 میلیون به 120 میلیون نفر ارتقاء یابد مشکلاتش مرتفع میگردد ؟
من خاضعانه از شما میخواهم جلوی این بلند پروازی های غیر علمی و غیر کارشناسانه که لااقل در این مورد خاص ، مسئولیت مستقیم آن با شخص حضرت عالی میباشد را بگیرید تا این ملت آسیب پذیر بیش از این چوب عملکرد غیر تخصصی مسئولان خود را نخورند .
5 /8/1385 خورشیدی
دکتر حسام فیروزی
drfirozi@yahoo.com